TAZİMAT DÖNEMLERİ

I.Dönem Tanzimat Edebiyatının Özellikleri

II.Dönem Tanzimat Edebiyatının Özellikleri

1. Edebiyatı halkı eğitmek ve bilinçlendirmek için

bir araç olarak görürler. Sanatçılar edebiyatın

yanında siyasetle de uğraştılar.

1. Bu dönem sanatçıları devrin siyasî baskıları yüzünden topluma yönelik sanat yapamamışlar; ferdi konuları işlemiş, “sanat için sanat” anlayışını benimsemişlerdir.

1. “Toplum için sanat” anlayışı benimsenmiştir.

2-   Birinci dönemdeki sade dil anlayışı terk edilmiş,                                                                    eserlerde kullanılan dil ağırlaşmış, sanatlı söyleyişe önem verilmiştir.

1. Sade bir dille yazmak amaçlanmışsa da tam

bir başarı sağlanamamıştır.

3-  Romantizmin etkisi görülen şiir arûz ölçüsüyle yazılmıştır.

1. Süslü,sanatlı anlatımın yerine düşüncenin

özünü veren yeni bir anlatım oluşturulmuştur.

4-  Gazetecilik eski işlevini yitirmiş, siyasal ve toplumsal sorunlardan söz etmek yerine günlük olaylar aktarılmıştır.

1. Roman, öykü, makale, fıkra, eleştiri, tiyatro,

          gazete gibi türler ilk kez edebiyatımıza girmiştir.

5-   Tiyatro eserleri oynanmak için değil, okunmak için yazılmıştır.

1. Edebiyatta hak, adalet, eşitlik, özgürlük gibi

          kavramlar ilk kez yer almıştır.

6-   “Güzel olan her şey”’in şiire konu olabileceği kabul edilmiş; şiirin konusu genişletilmiştir. Şiirde bireysel duygulanmalar ağırlık kazanmıştır.(aşk, ölüm, karamsarlık, tabiat, felsefe, metafizik...)

1. Yeni düşünceler eski biçimlerle dil getirilmiştir.

7-  Divan şiiri nazım biçimleri terk edilmeye başlanmış, Batılı biçimlerim ilk örnekleri verimeye başlanmış.

1. Ortaya konulan ürünler taklit olduğu için teknik yönden zayıftır. Romancı romana ve kahramanlara sı sık müdahale etmiş(öznel bir tutum içinde) eserin araç olarak görülmesi sanat yönünden ihmal edilmesine neden olmuştur.

8- Bu dönemin şiiri Servet-i Fünûn şiirine örnek olmuş ve zemin hazırlamıştır.

1. Divan edebiyatını eleştirdiler. Halk edebiyatını savundular; ama bunu pratikte gerçekleştiremediler.

9-   Bu dönemde roman ve öykü tekniği iyice gelişmiş, Batı standartlarına yakın eserler verilmiştir. Konular genelde İstanbul’un belli yerlerinden, Batılılaşma yolundaki ailelerden seçilmiş, cariyelik, esirlik, yanlış batılılaşma işlenmiştir.

1. Divan şiirinin nazım biçimleri, aruz ölçüsü aynen kullanılmış; fakat şiirin içeriği değişmiştir. Nazım birimi yine beyittir.

10-    A.Hamid Tarhan romantizmden; Sami Paşazade Sezai, Recaizade Ekrem Realizmden; Nâbizade Nazım ise Natüralizmden etkilenmiştir.

1. Şiirde parça güzelliği yerine bütün güzelliği esas alınmış ve  şiirlere ilk defa konuyla ilgili isimler verilmiştir. Şiirde estetik  güzellik yerine içerik ön plana çıkarılmıştır.

11-Muallim Nâci bu dönemde Divan Edebiyatını savunan tek önemli sanatçıdır.

1. Halkı eğitmede bir araç olarak görülen tiyatroda dil diğereserlere göre oldukça sadedir.

1. Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa Klasizm’den, Namık Kemal, Ahmed Mithat Efendi ve Şemsettin Sami ise romantizmden etkilenmişlerdir.  Ayrıca bu dönemde realizm ve natüralizm denemeleri de yapılmıştır.

1. Veremli olma, hastalıklı oluş, duygusallık...gibi konularla  birlikte  özellikle Fransız edebiyatı örnek alınmıştır.