Halit Fahri OZANSOY

      Doktor Mehmet Fahri Paşa'nın oğlu olan Hâlid Fahri 1891'de İstanbul'da doğdu 1971’de yine İstanbul’da yaşamını yitirdi. Bakırköy Rüştiyesi ve Galatarasay Lisesi’ni bitirdi. Uzun yıllar Muğla ve İstanbul’da lise öğretmenliği yaptı. Ölümüne kadar Tercüman gazetesinde tiyatro eleştirileri ile edebiyat yazıları yayınlandı. Yeni Mecmua” çevresinde toplanan “Hecenin Beş Şairi” asında yer aldı. Şiirleri Yarın, Hayat, Aydabir, Yarımay, Çınaraltı, Varlık, Hisar gibi dergilerde yayınlandı. Servet-i Fünun dergisinin yazı işleri müdürlüğünü yaptı.

      Türk edebiyatında tiyatro, roman, şiir, edebi inceleme çeşitli edebî türlerde telif ve tercüme bir çok eserler neşreden Hâlid Fahri, edebiyatımızda kâbuslar ve buhranlarla bazen ince ve içli, bazen taşkın ve ihtiraslı aşk ve arzu nöbetleriyle sarsılan, çeşitli duygulu bir iç âlemini terennüm eden bir şair olarak iz bırakmıştır.  Fecr-i Ati’nin etkisinde kaldığı ilk şiirleri 1912’de “Rübab” ve “Şehbal” dergilerinde yayınlandı .Şiirlerine ve şiir mecmularına "güzel isimler seçmekte büyük bir hüner gösteren bu şair, ilk şiirlerini başarılı bir aruzla yazmış, hattâ ilk şöhretini Baykuş isimli, aruzla söylenilmiş manzum bir tiyatro eseriyle temin etmiştir. Baykuş, bir oğlunu kurtlar parçalayan, öteki oğlu veremden ölen ve bütün bu uğursuzlukları bir baykuş sesinde bulan ihtiyar bir köylünün bu devamlı ve ezici iç ve dış faciaları arasındaki çıldırışının hazin hikâyesidir. Mısralarına fazlaca şairanelik karıştırılmış, bu aşırı romantik eser, yazıldığı ve temsil edildiği 1916 da ve onu takip eden yıllarda büyük bir rağbet görmüştür. Şâir 1917 yılında yine aruzla milli ve vatani şiirlerden mürekkep Cenk duyguları isimli bir şiir mecmuası yayınlanmış ve bu tarihlerde - aruzla eser neşrine devam etmekle beraber hece vezni cereyanına katılarak hecenin çeşitli vezinleriyle yine mütenevvi konular ve duygular üzerinde şiirler söylemiştir. Onun aruzdan heceye geçerken terennüm ettiği Aruza veda manzumesi, arkada çok sevgili hatıralar bırakan bir insanın ince ve derin hasret duygularıyla örülmüş, güzel bir şiirdir:

Aruza Vedâ
İlk hasretiyle gençliğimin ilk elemleri
Ey paslı tellerinde gülen, ağlayan aruz
Ey eski dost yâd edelim eski demleri,
Mâdemki son sâdânı dağıtmış, yorulmuşuz
 
Anlat, alevli bir çölün üstünde
Billur sesinle hıçkırarak doğduğun günü!
Bin bir diyarda bin bir ilâhî güzel kızın
Anlat nasıl terennümün inletti gönlünü!

Akşam gurûba karşı tüten bir buhurdanın
Hüznüyle şahit olma nihayet zevaline!
İran yoluyla - Zühre tacın, nağme kervanın
Şahane geldiğin gibi şahane git!...

           Halit Fahri, aruzla söylediği şiirlerin en güzellerini “Gülistanlar ve harabeler” isimli bir kitapta toplamış, hece ile terennümlerinin bir Çoğunu da ilk kez Aylık kitaplar serisinin Bulutlara Yakın isimli beşinci kitabında yayınlamıştır. Daha sonra serbest söyleyişle de şiirler terennüm eden şair Paravan gibi, Balkonda Saatler gibi daha canlı ve daha realist bir kısım hayat ve aşk şiirlerini içeren kitaplar yayımlamıştır.. Diğer mühim eserleri arasında Sönen Kandiller isimli hece ile söylenilmiş yine romantik duygularla örülmüş bir manzum piyes, Nedim isimli, Lâle devrini ve Nedim'i yaşatmaya çalışan bir manzum tiyatro eseri, Sulara Dalan Gözler adında diğer bir şiir kitabı, Sulara Giden Köprü isimli bir romanı vardır. Hâlid Fahri Türk edebiyatına telif ve tercüme daha bir çok eserle hizmet etmiş romantik ruhlu fakat hakiki bir san ‘at âşığıdır.

       Yazar daha sonra, Hep onun için, Sonsuz gecelerin ötesinde, On yılın destanı, Hayâl, Bir Dolabdır Dönüyor, adlı piyeslerini, Aşıklar Yolunun Yolcuları, isimli romanını, Edebiyatçılar Geçiyor, Dârülbedâyı Devrinin Eski Günleri, Eski İstanbul Ramazanları, adlı hatıra kitablarını neşretmiş bazı tercümeler yapmış ve makaleler yazmıştır.

ESERLERİ

Şiir

Rüya (1912)

Cenk Duyguları (1917)

Efsaneler(1919)

Zakkum (1920)

Bulutlara Yakın (1920)

Gülistanlar ve Harabeler (1922)

Paravan (1929)

Balkondan Saatler (1931)

Sulara Dalan Gözler (1936)

Hep Onun İçin (1962)

Sonsuz Gecelerin Ötesinde(1964)

 

Roman

Sulara Giden Köprü (1939)

Sonsuz Gecelerin Ötesinde(1939)

 

Oyun

Baykuş (1916)

İlk Şair (1923)

Sönen Kandiller (1928)

10 Yılın Destanı (1933)

Nedim (1936)

Hayalet (1936)

Bir Dolaptır Dönüyor (1958)

İki Yanda (1970)