|
I.Dönem Tanzimat Edebiyatının Özellikleri |
II.Dönem Tanzimat Edebiyatının Özellikleri |
|
1- Edebiyatı halkı eğitmek ve bilinçlendirmek için bir araç olarak görürler. Sanatçılar edebiyatın yanında siyasetle de uğraştılar. |
1- Bu dönem sanatçıları devrin siyasî baskıları yüzünden topluma yönelik sanat yapamamışlar; ferdi konuları işlemiş, “sanat için sanat” anlayışını benimsemişlerdir. |
|
2- “Toplum için sanat” anlayışı benimsenmiştir. |
2- Birinci dönemdeki sade dil anlayışı terk edilmiş, eserlerde kullanılan dil ağırlaşmış, sanatlı söyleyişe önem verilmiştir. |
|
3- Sade bir dille yazmak amaçlanmışsa da tam bir başarı sağlanamamıştır. |
3- Romantizmin etkisi görülen şiir arûz ölçüsüyle yazılmıştır. |
|
4- Süslü,sanatlı anlatımın yerine düşüncenin özünü veren yeni bir anlatım oluşturulmuştur. |
4- Gazetecilik eski işlevini yitirmiş, siyasal ve toplumsal sorunlardan söz etmek yerine günlük olaylar aktarılmıştır. |
|
5- Roman, öykü, makale, fıkra, eleştiri, tiyatro, gazete gibi türler ilk kez edebiyatımıza girmiştir. |
5- Tiyatro eserleri oynanmak için değil, okunmak için yazılmıştır. |
|
6- Edebiyatta hak, adalet, eşitlik, özgürlük gibi kavramlar ilk kez yer almıştır. |
6- “Güzel olan her şey”’in şiire konu olabileceği kabul edilmiş; şiirin konusu genişletilmiştir. Şiirde bireysel duygulanmalar ağırlık kazanmıştır.(aşk, ölüm, karamsarlık, tabiat, felsefe, metafizik...) |
|
7- Yeni düşünceler eski biçimlerle dil getirilmiştir. |
7- Divan şiiri nazım biçimleri terk edilmeye başlanmış, Batılı biçimlerim ilk örnekleri verimeye başlanmış. |
|
8- Ortaya konulan ürünler taklit olduğu için teknik yönden zayıftır. Romancı romana ve kahramanlara sı sık müdahale etmiş(öznel bir tutum içinde) eserin araç olarak görülmesi sanat yönünden ihmal edilmesine neden olmuştur. |
8- Bu dönemin şiiri Servet-i Fünûn şiirine örnek olmuş ve zemin hazırlamıştır.
|
|
9- Divan edebiyatını eleştirdiler. Halk edebiyatını savundular; ama bunu pratikte gerçekleştiremediler. |
9- Bu dönemde roman ve öykü tekniği iyice gelişmiş, Batı standartlarına yakın eserler verilmiştir. Konular genelde İstanbul’un belli yerlerinden, Batılılaşma yolundaki ailelerden seçilmiş, cariyelik, esirlik, yanlış batılılaşma işlenmiştir. |
|
10- Divan şiirinin nazım biçimleri, aruz ölçüsü aynen kullanılmış; fakat şiirin içeriği değişmiştir. Nazım birimi yine beyittir. |
10- A.Hamid Tarhan romantizmden; Sami Paşazade Sezai, Recaizade Ekrem Realizmden; Nâbizade Nazım ise Natüralizmden etkilenmiştir. |
|
11- Şiirde parça güzelliği yerine bütün güzelliği esas alınmış ve şiirlere ilk defa konuyla ilgili isimler verilmiştir. Şiirde estetik güzellik yerine içerik ön plana çıkarılmıştır. |
11-Muallim Nâci bu dönemde Divan Edebiyatını savunan tek önemli sanatçıdır.
|
|
12- Halkı eğitmede bir araç olarak görülen tiyatroda dil diğereserlere göre oldukça sadedir. |
|
|
13- Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa Klasizm’den, Namık Kemal, Ahmed Mithat Efendi ve Şemsettin Sami ise romantizmden etkilenmişlerdir. Ayrıca bu dönemde realizm ve natüralizm denemeleri de yapılmıştır. |
|
|
14- Veremli olma, hastalıklı oluş, duygusallık...gibi konularla birlikte özellikle Fransız edebiyatı örnek alınmıştır. |
|